بیرئانین و یادکرنەڤا باب و سەرۆکێ نەتەوەیی و نیشتیمانی بارزانیێ نەمر

مبشر حسن حدۆ
بیرئانین و یادکرنەڤا باب و سەرۆکێ نەتەوەیی و نیشتیمانی بارزانیێ نەمر، ڤبیرئانینا دیروکا پڕسەروەرییا گەلێ کوردستانێ یە ب هەمی تەخ و جوین و ئایین و نەتەوە و بیر و رایێن جیاوازڤە. ئەڤ زاتێ مەزن وەک رەمز و جەڤەنگێ یەکبوون و سیمبولێ خەبات و تێکوشینا نەتەوەیی، نیشتیمانی و مروڤی، سەرفرازییا نەتەوەیی و ناسنامە و هێمایێ پارێزڤانی کرن ژ کەرامەت و شکۆمەندییا گەلێ کوردستانێ دهێتە ناسین.
‎کوردستانییان خەباتەکا دوور و درێژ پێخەمەت رزگاری و سەربەستیێ مەشاندییە و د دیروکا پر سەروەرییا خەباتا نەتەوایەتی و نیشتیمانیا گەلئ مەدا چەندین شورش و سەرهلدان هەبوینە و هەر هەمی ژی جهێ رێز و پێزانینانە، ژبەر کو ئامانج لڤان هەمی شورشان رزگاری و سەربەستیا ئاخ و ولاتێ مە بویە، لئ دوژمنێن مە ب توندترین شێوە سەرهلدان و شورشێن ئێک ل پەی ئێک سەرکوت کرینە و داوی پێ ئیناینە.
شورشا ئەیلولئ (١٩٦١ – ١٩٧٥) ب سەروکاتیا بابئ روحی نەتەوەیی کورد (مستەفا بارزانی نەمر)ئێک ژ مەزنترین و درێژترین شورشێن چەکداری چەرخئ بیستێ بوو، بۆ ئێکەم جار ددیروکا هەڤچەرخا گەلئ کورستانئ دا شیا تەڤایا تەخ و جوینێن جڤاکی ب هەمی جیاوازیێن ئولی، نەتەوەیی، مەزهەبی و جوداهی یێن ئایدیولۆژی، سیاسی و هزریڤە کوم کەت و بەرەڤ ئامانجێن بلندێن نەتەوەیی ئاراستە بکەت و ل زاخو هەتا خانەقین ئێک دل و ئێک دەست پێکڤە بەرخودانئ بکەن. شورشەک بی نە ب تنێ چەکداری، بەلکو ب هەمی پیڤەران جیاواز ل هەمی شورشێن رزگاریخازی یێن جیهانێ و تەنانەت یێن کوردی ژی، شورشەک سەرتاسەری، خوەدی شەنگست و بهایێن بلندێن مروڤی، شورشەک ژبو ڤەژاندنا کلتور و فەرهەنگێ رەسەنێ کوردی، شورشەک ژبو بنەجی کرنا دادا جڤاکی و یەکسانیێ و شورشەک ژبو بهێزتر کرنا گیانێ تەبایی و پێکڤەژیانێ و لێبوورینێ.
‎ئەڤ شورشا مەزن ب ڤان هەمی سالوخەتێن مودێرن و پێگەهشتی بویە ئەگەر کو هەمی ئالی ب دل و گیان خەباتێ بکەن و دماوێ ١٥ سالاندا چەند جاران ل بەغدا رژێم هاتنە گورین، لێ شورشا کوردستانێ هەر بەردەوام بی، هەتا کو رژێما بەعس ناچار کر رێککەفتنناما ١١ئ ئادارێ ل سالا ١٩٧٠ ڤاژوو بکەت و دان ب مافێ ئوتونومیێ بو کوردستانئ بنێت. مخابنیڤە ل سالا ١٩٧٥ئ ب گەلەکۆمەیەکا هەرێمی و نیڤدەولەتی ل جەزائیر پیلانەک مەزن هاتە گێران ژبو کو ب تەڤاڤی داویێ ب تەڤگەرا رزگاریخازییا کوردستانێ بینن و ئەڤ رێککەفتنە نەهاتە جێبەجئ کرن، لئ بوویە دەستکەفتی و بناغەیەکێ مکۆم ژبو پێشە روژا خەباتا نەتەوایەتی.
‎راستە جەنابئ بارزانی نەمر ل روژا ١ئ ئادارئ سالا ١٩٧٩ چوویە بەر دلوڤانیا خودئ و دناڤ مەدا نەمایە، لئ رێبازەک پیروز ل پەی خوە هێلایە و ڤئ رێبازئ هێشتییە کو تەڤگەرا رزگاریخازییا گەلئ کوردستانئ زێدەباری هەمی پلان و گڤاشتنێن دوژمن و نەیاران روژ بۆ روژئ خۆرتتر و مکۆمتر پێنگاڤا بەرەڤ پێش بهاڤێژیت و دەستکەڤتیێن مەزن بو گەلئ مە بدەستڤە بینیت.
‎رێبازا پیروزا بارزانی نەمر ڤەڕێژا فەلسەفە و باوەرەکا مکۆمە ب بەهایێن بلندێن مروڤی لسەر شەنگستێ دادا جڤاکی، پێکڤەژیانا ئاشتییانە دناڤبەرا ئول و نەتەوەیێن جوداجودا، مافێ ئافرەتان، ژینگەپارێزی و لێبورینێ کو ل ئاستێ نێڤدەولەتیدا وەک بنەمایێن هەرە پێشکەفتی و جهێ رێزێ لئ دهێتە نێڕین. لەورا دبینین کو ل ئاستێ نێڤدەولەتیش دا بارزانی وەک سیمبولێ خەبات و تێکوشینێ ژپێخەمەت ئازادی و سەربەستییا مروڤی ب رێیا خەباتەکا رەوا و پاکژ دوور ژ تیروور و بنپێ کرنا مافێن مروڤان دهێتە ناسین و رێز لێ دهیتە گرتن.
ل ئاستێ نەتەوەیی ژی بارزانی هیچ باوەرییەک ب سنورێن دەستکرد نەبوون و هەر چریسکەک و روناهییەک ل هەر پارچەکا کوردستانێ هەبا، بارزانی ب دەرفەت دزانی و ب هەمی شێوەیەکێ پشتگیرئ و پالپشتی دکر، نمونا هەرە زیندی ژی، دهەوار چوونا شورشا (شێخ محمود١٩١٩)، پشکداری و بەرگری کرن ل کومارا کوردستانێ ل مهاباد و تێکوشینا سیاسی و مەدەنی ل دەمێ ژیانا پەناهندەیی ل سوڤیەتا بەرێ. یا فەرە هەمی ئالیێن سیاسی و تەڤگەرێن چەکدارێن کوردستانی ل هەر چار پارچەیان، سیاسەتا خوە لسەر ڤی شەنگستێ بارزانی نەمر دارێژن و هەمی پێکڤە پشتگیر و پشتەڤانێن یەکدی بن.
خوشەویستی و ڤیانا بارزانی نەمر دناڤ هەمی تەخ و جونێن جڤاکێ دا ل هەر چار پارچەیێن کوردستانێ ل سەرڤەی هەمی ڤیانێت دیکەیە، لبەر هندێ ب رێ یا سەدها هوزان و بابەت و کەڤالێن هونەریدا گوزارشت ل ڤیانا خوو کریە، وەک نمونە شیعرەک ژ ڤەهاندنا شاعێرێ مەزن و شورشگێڕ جگەر خوین ژبو بارزانی نەمر:

‎قیبلەگاهێ شاعران
جگەر خوین

سەروەرێ عالی جەناب.. کورد تەڤ بن فەرمانا تەبن
کۆڕەش و دارا و جەم.. هەردەم د پێوانا تەبن
لەشکەرێ کورد و عەرەب..هەردەم دبن دارێ تەبن
سێ سەد رزاخان و کەمال..هەر تم ب قوربانا تە بن
عومرێ کەی کاوس بکی.. وەک عومەری عادل بژی
(جاهدوا لاتقنطوا) … تم رەمز و نیشانا تە بن
طالع و بەختێ سپی .. تم رێبەر و دۆستێ تە بن
ئەسعەد سەعد و سەعید ..هەردەم د فەرمانا تە بن
رایەتێن نەسرا مومبین.. تم ڕاسەری هێزێن تە بن
ئایەتێن(فتح و نصر).. هەردەم ژ بارزانا تەبن
سۆر و لۆر و گۆر و کورمانج.. لەشکەرێ هێزێن تەبن
سەد وەکی ئیدریس و مەسعود.. هەرتم د رێزانا تەبن
گێژ و ژارم ئەز نکارم .. زێدە پەسنێ خوەش بکم
فارس و رووم و عەرەب.. سەرکوپێ ئەیوانا تەبن
پشتی کوردستان خلاس کی.. قبلەگاهێ شاعران
‎سەد جگەرخوین و هەژار.. دەمسازێ دیوانا تەبن

بیرئانینا بابێ روحی نەتەوەیی (مستەفا بارزانی نەمر) دکەینەڤە کو گوهارتنێن مەزن ب سەر کاودانێ کورستانێدا هاتینە و دەولەت سەرێ خوینا شەهیدان و سەروکاتیا جەنابێ سەروک (مەسعود بارزانی) و پێشمەرگێن قەهرەمان و باوەرمەندێن پێگەهشتی و پەیرەوێن رێبازا پیروز، گەلەک ژ ماف و داخازی و خاستەکێن گەلێ مە هاتینە جی و خەبات و تێکوشینا گەلێ مە هەتا بدەست خستنا تەڤایا مافێن رەوا و سەرخوەبوونا کوردستانێ بەردەوامە، دگەل هندێشدا، بێگومان (بارزانی نەمر) دبیردانکا مە هەمیادا و دناڤ دل و دەروونێ کەت ب کەت مروڤێن ب وژدان و ئازادیخازدا یێ بەرهەڤە و ب دەم و گاڤ دبیرا مەدایە و ناهێتە ژبیر کرن.